کتاب از جنگ تا صلح به بررسی علل و عوامل زمینه‌ساز جنگ و تمهیدات و مقدمات عراق برای آغاز جنگ می‌پردازد و سپس روند و فراز و نشیب‌های جنگ هشت ساله را مورد بررسی قرار می‌دهد.
درباره‌ی کتاب از جنگ تا صلح:
رژیم بعثی عراق، با حمله به ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با ده‌ها لشکر پیاده و زرهی و از چند محور دریایی و زمینی در مرزهای غرب، شمال غرب و جنوب کشور که همزمان با بمباران غافلگیرانه فرودگاه‌های شهرهای تهران، اهواز، تبریز توسط هواپیماهای عراقی انجام شد، رسما جنگ هشت ساله را با ایران آغاز نمود. این جنگ که با هدف اشغال و تجزیه ایران و در صورت امکان تضعیف و سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی ایران آغاز شده بود، تبعات گسترده‌ای در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دو کشور بر جای گذاشت که در کتاب از جنگ تا صلح (From War To Peace) ضمن مروری بر روندها و مقاطع مهم جنگ تا پذیرش قطعنامه و در نهایت روند مذاکرات صلح بین ایران و عراق و نتایج آن پرداخته شده است.
اصولاً در تصمیم‌گیری‌های مهم سیاست خارجی در هر کشور عوامل متعدد و متغیرهای گوناگونی دخالت دارد که آن‌ها را می‌توان در سه سطح شامل سطح فردی (مانند ویژگی‌های رهبران و تصمیم‌گیران سیاسی)، سطح اجتماعی (همچون ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی دو کشور) و سطح بین‌المللی (همچون عوامل تأثیرگذار نظام بین‌المللی بر تصمیم‌گیری) طبقه‌بندی کرد. در بررسی عوامل مؤثر بر تقسیم دولت عراق برای آغاز جنگ نیز این سه سطح از متغیرها دیده می‌شوند. می‌توان گفت که سیستم بین‌المللی در هر سه سطح، (ابرقدرت‌ها، قدرت‌های بزرگ و کشورهای منطقه) نه تنها زمینه‌چینی مناسبی برای آغاز این جنگ داشت بلکه خود تشویق‌کننده و عاملی برای ترغیب عراق در شروع جنگ بود و نقش اساسی و مهمی در بروز چنین رخدادی مهیبی را بر عهده داشت.
یحیی فوزی در کتاب حاضر تلاش خواهد شد تا چشم‌انداز مختصر اما جامع و کاملی از جنگ ایران و عراق که تأثیرات ژرفی را بر تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در ایران برجای گذاشته است، ارائه دهد.
در بخشی از کتاب از جنگ تا صلح می‌خوانیم:
در اواخر سال ۶۴ و در شرایط سخت سیاسی و اقتصادی و نظامی، نیروهای ایرانی عملیاتی را تحت عنوان والفجر ۸ در مورخ ۶۴/۱۱/۲۰ در محور جنوب آغاز کردند که در آن موفق به تصرف بندر مهم و استراتژیک فاو و قطع ارتباط عراق با شمال خلیج‌فارس شدند و بعد از ۷۵ روز جنگ و مقاومت در مقابل پاتک‌های دشمن منطقه را تثبیت کردند. در این عملیات ۷۰۰ تانک و خودروی دشمن منهدم شد و ۳۵۰ تانک و خودرو به تصرف نیروهای ایرانی درآمد و ۴۷ فروند هواپیما، ۱۰ فروند هلیکوپتر، ۳ فروند ناوچۀ جنگی، ۱۵۰ عراده توپ دشمن منهدم و ۲۱۳۵ نفر از نیروهای عراقی اسیر شدند که درمجموع، این عملیات ضربۀ شدیدی به توانایی نظامی عراق بود و توازن نظامی را به نفع ایران تغییر داد. اما این عملیات هرچند برخی نگرانی‌ها در مورد سرنوشت رژیم عراق را در بین حامیان آن موجب شد ولی تغییر اساسی در سیاست قدرت‌های بزرگ و منطقه‌ای در حمایت از عراق به‌وجود نیاورد و فشار بر ایران در ابعاد جدیدی تشدید شد.
عراق در واکنش به فتح فاو، استراتژی جدیدی مبنی بر حملات متناوب به مناطق مختلف جبهه تحت عنوان «استراتژی دفاع متحرک» را آغاز کرد که ناموفق بود و به‌موازات آن ضمن حملۀ مجدد موشکی به شهرها، مناطق مسکونی و اقتصادی، پایانه‌های نفتی ایران در خلیج‌فارس را با استفاده از جنگندۀ بمب‌افکن‌های روسی و موشک‌های اگزوسه فرانسوی مورد حمله قرارداد و محل بارگیری نفت ایران در جزایر سیری و خارک را منهدم کرد که در اثر تهاجمات هوایی عراق به مراکز صنعتی و اقتصادی ایران و به‌موازات آن تهدید کمپانی‌های خارجی صادر کنندۀ نفت ایران و حمله به نفت‌کش‌ها و پایانه‌های نفتی و کشتی‌های تجاری، وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی رو به وخامت گذاشت.
فهرست مطالب کتاب
مقدمه
گفتار اول: علل، اهداف و مقدمات آغاز جنگ
الف- علل و عوامل آغاز جنگ
ب- تمهیدات سیاسی نظامی عراق برای آغاز جنگ
گفتار دوم: از تهاجم سراسری عراق تا توقف حملات
الف- ابعاد تهاجم عراق
ب- دلایل توقف ارتش عراق
ج- آغاز اقدامات سیاسی و میانجی‌گری پس از ناکامی عراق
گفتار سوم اقدامات ایران برای بیرون راندن نیروهای متجاوز از خاک کشور
الف- اقدامات ایران در دوران بنی‌صدر
ب- عملیات مهم ایران بعد از عزل بنی‌صدر تا آزادسازی خرمشهر
گفتار چهارم ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر
الف- دلائل ادامه جنگ و استراتژی ایران در جنگ بعد از فتح خرمشهر
ب- تلاش ایران برای دستیابی به یک پیروزی استراتژیک در جنوب عراق
ج- گسترش جنگ به مناطق مسکونی شهرها و حمله به نفت‌کش‌ها
گفتار پنجم- فتح فاو و برتری نظامی ایران در جنگ
گفتار ششم- تغییر حملات ایران از جنوب به شمال و بین‌المللی شدن ابعاد جنگ
گفتار هفتم- فشارهای سیاسی و نظامی برای ختم جنگ از سوی قدرت‌های بزرگ
الف- اقدامات سیاسی برای پایان جنگ
ب- حملات عراق و بازپس‌گیری فاو و حملۀ آمریکا به هواپیمای مسافربری ایران
گفتار هشتم- پذیرش قطعنامۀ ۵۹۸ و مذاکرات صلح
الف- دلائل پذیرش قطعنامه از سوی ایران
ب- تهاجم جدید عراق و سازمان مجاهدین خلق به ایران بعد از پذیرش قطعنامه
ج- آغاز مذاکرات صلح و پذیرش قرارداد ۱۹۷۵ توسط عراق
منابع